ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ : ਧਰਤੀ ਨੇ 2024 ’ਚ ਆਪਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਗਰਮ ਸਾਲ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ’ਚ ਇੰਨਾ ਵੱਡਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਕਿ ਇਸ ਨੇ ਪਿਛਲੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗਲੋਬਲ ਤਾਪਮਾਨ ਸੀਮਾ ਨੂੰ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ ’ਤੇ ਪਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦਾ ਗਲੋਬਲ ਐਵਰੇਜ ਤਾਪਮਾਨ 2023 ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਧ ਗਿਆ।
ਯੂਰਪੀ ਟੀਮ ਨੇ 1.6 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ (2.89 ਡਿਗਰੀ ਫਾਰਨਹੀਟ) ਤਾਪਮਾਨ ਵਾਧੇ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਾਪਾਨ ਨੇ 1.57 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ (2.83 ਡਿਗਰੀ ਫਾਰਨਹੀਟ) ਅਤੇ ਬਿ੍ਰਟੇਨ ਨੇ 1.53 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ (2.75 ਡਿਗਰੀ ਫਾਰਨਹੀਟ)। ਅਮਰੀਕੀ ਮਾਨੀਟਰਿੰਗ ਟੀਮਾਂ ਨਾਸਾ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਓਸ਼ੀਅਨਿਕ ਐਂਡ ਐਟਮੋਸਫੇਰਿਕ ਐਡਮਨਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਬਰਕਲੀ ਅਰਥ ਆਪਣੇ ਅੰਕੜੇ ਪਿਛਲੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਸਨ, ਪਰ ਯੂਰਪੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ 2024 ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਰਿਕਾਰਡ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਰਿਕਾਰਡ ਤਾਪਮਾਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਗ੍ਰੀਨਹਾਊਸ ਗੈਸਾਂ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੋਲੇ, ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਨੂੰ ਜਲਾਉਣ ਨਾਲ ਵਧੀਆਂ ਹਨ। ਕੋਪਰਨੀਕਸ ਦੇ ਸਟਰੈਟੇਜਿਕ ਕਲਾਈਮਟ ਲੀਡ ਸਮਾਂਥਾ ਬਰਗਸ ਨੇ ਕਿਹਾਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਗ੍ਰੀਨਹਾਊਸ ਗੈਸਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਪਮਾਨ ’ਚ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸਮੁੰਦਰ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ, ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਅਤੇ ਬਰਫੀਲੇ ਪਹਾੜ ਘਟ ਰਹੇ ਹਨ। 10 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਰਿਪੋਰਟ ’ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਸਾਲ 2024 ਨੇ 1.5 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਦੀ ਸੀਮਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਪਾਰ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਪੈਰਿਸ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਤਾਪਮਾਨ ਸੀਮਾ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਸੁਰੱਖਿਆ ਚਿਤਾਵਨੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਤਲਖ ਹਕੀਕਤ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਟ ਵੱਲ ਲਿਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਮਾਨਵਤਾ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ। 10 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਗਰਮ ਦਿਨ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਦਿਨ ਗਲੋਬਲ ਤਾਪਮਾਨ 17.16 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ (62.89 ਡਿਗਰੀ ਫਾਰਨਹੀਟ) ਰਿਹਾ। ਇਸ ਰਿਕਾਰਡ ਤਾਪਮਾਨ ’ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਫੌਸਿਲ ਫਿਊਲਾਂ ਦੀ ਸੜਨ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇੱਕ ਅਸਥਾਈ ਐਲ ਨੀਨੋ ਤਾਪਮਾਨ ਵਾਧੇ ਕਾਰਨ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਗੜੀ ਹੈ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ ਜਾਰਜੀਆ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਮਾਰਸ਼ਲ ਸ਼ੀਪਰਡ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਇਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਵਜੋਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਵੱਲ ਤੁਰੰਤ ਧਿਆਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਹਰਿਕੇਨ ਹੇਲੀਨ, ਸਪੇਨ ’ਚ ਮੀਂਹ ਅਤੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ’ਚ ਜੰਗਲਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਗਾਂ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਸ ਗੰਭੀਰ ਮੌਸਮੀ ਬਦਲਾਅ ਵੱਲ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ।
ਵੁਡਵੈਲ ਕਲਾਈਮਟ ਰਿਸਰਚ ਸੈਂਟਰ ਦੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਜੈਨਿਫਰ ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੌਸਮੀ ਬਦਲਾਅ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਲਗਾਤਾਰ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕ ਇਸ ਦੇ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਵਾਰੀ ਖਤਰੇ ਦੀਆਂ ਘੰਟੀਆਂ ਹੋਰ ਵੀ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਮੌਸਮੀ ਬਦਲਾਅ ਹੁਣ ਸਿਰਫ ਤਾਪਮਾਨ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਰਹੇ।
ਦੁਨੀਆ-ਭਰ ’ਚ 2024 ਵਿੱਚ ਮੌਸਮੀ ਸੰਕਟਾਂ ਕਾਰਨ 140 ਅਰਬ ਡਾਲਰਾਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ, ਜੋ ਰਿਕਾਰਡ ’ਚ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨੁਕਸਾਨ ਸੀ। ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੋਇਆ। ਮਿਉਨਿਖ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਵਧੇਰੇ ਤਾਪਮਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ’ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਸਾਲ 1.5 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਦੀ ਸੀਮਾ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ। ਵਿਗਿਆਨੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ 1.5 ਡਿਗਰੀ ਸੀਮਾ ਇਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।
ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਬਿ੍ਰਟੇਨ ਦੀਆਂ ਗਣਨਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ 2025 ਐਲ ਨੀਨੋ ਦੇ ਠੰਢੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਾਲ 2024 ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਘੱਟ ਗਰਮ ਹੋਵੇਗਾ, ਪਰ ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਤੀਸਰਾ ਗਰਮ ਸਾਲ ਸਮਝਦੇ ਹਨ। ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਸ ਗੱਲ ’ਤੇ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਹਨ ਕਿ ਵਧੇਰੇ ਗ੍ਰੀਨਹਾਊਸ ਗੈਸਾਂ ਕਾਰਨ ਤਾਪਮਾਨ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਾਪਮਾਨ ’ਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕੋਪਰਨੀਕਸ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਕਾਰਲੋ ਬੂਨਟੇਪੋ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮੌਸਮੀ ਤਜਰਬਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਲਈ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ’ਚ ਕੋਈ ਵੀ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।
2024 ਸਭ ਤੋਂ ਗਰਮ ਸਾਲ ਰਿਹਾ
